İşletim sistemi, bilgisayarda çalışan, bilgisayar donanım kaynaklarını yöneten ve çeşitli uygulama yazılımları için yaygın servisleri sağlayan bir yazılımlar bütünüdür. İşletim sistemi, uygulama kodları genellikle direkt donanım tarafından yürütülmesine rağmen, girdi-çıktı, bellek atama gibi donanım fonksiyonları için uygulama programları ve bilgisayar donanımı arasında aracılık görevi yapar.
İşletim sistemleri sadece bilgisayar, video oyun konsolları, cep telefonları ve web sunucularında değil; arabalarda, beyaz eşyalarda hatta kol saatlerinin içinde bile yüklü olabilir. İşletim sistemleri işlevsellerinin genişliği ile değil, donanımı belli bir amaç doğrultusunda programlayabilme nitelikleriyle değerlendirilmelidir.
En yaygın kullanılan işletim sistemlerine örnek olarak; Microsoft Windows, Mac OS X, Linux, Android ve iOS örnek verilebilir.
LİSANS KARŞILIĞINDA KULLANABİLDİKLERİ İŞLETİM SİSTEMLERİ;
*LINUX
*PARDUS
*UBUNTU
*SUN SOLARIS
*RED HAT
*SUSE
*DEBIAN
*UNIX
*FREE-DOS
İŞLETİM SİSTEMİ KURULUM
Güç düğmesine basıldıktan sonra BIOS’un bilgisayarı sınadığı bir ekran karşımıza gelir. Bu ekrana POST ekranı deriz.
BIOS’ta ayarları değiĢtirdiğimizde bu ayarlar CMOS ) denilen bir bellek çeşidine kaydedilir. Bir pil ile CMOS sürekli beslenir ve kaydedilen ayarların burada sürekli kalması sağlanır.
Güç düğmesine basıldığında CMOS’ta kayıtlı olan BIOS ayarlarına göre sistem açılır. Kayıtlı olan ayarlar bir süre sonra kayboluyor ve sık sık “CMOS checksum error” hatası ekranda gözüküyor ise ana kartın üzerinde bulunan pilin değiĢtirilmesi gerekir. Bu da sorunu çözmezse CMOS yongası bozulmuĢ demektir.
Halt-On: POST sırasında bir donanım hatası ile karĢılaĢılırsa sistem durur. Halt-On seçeneği ile bazı hataların dikkate alınmamasını, POST iĢleminin devam ederek sistemin açılmasını söyleyebilirsiniz. Bu seçenekler aĢağıdaki gibidir:
No errors POST: Hiçbir hatada durmaz.
All errors BIOS: Bir hata tespit ettiğinde durur ve size bu hatayı düzeltmeniz için uyarıda bulunur.
10
All, But Keyboard POST: Klavye hataları dıĢındaki hatalarda durur.
All, But Diskette POST: Disket sürücü hataları dıĢındaki hatalarda durur.
All, But Disk/Key POST: Klavye ve disket sürücü hataları dıĢındaki hatalarda durur.
BIOS ayarlarını anlatırken “Enabled” ve “Disabled” terimlerini kullanacağız. Çoğu BIOS ayarlarının karĢısında bulunan bu seçeneklerden ilki yani “Enabled” o ayarın aktif olduğunu; “Disabled” ise devreden çıkarılmıĢ olduğunu gösterir.
Save & Exit Setup:
BIOS Setup’ta yaptığınız değiĢikliklerin hiçbiri BIOS’a kaydedilmeden devreye girmez ĠĢte bu seçeneğe ‘Enter’leyip Y tuĢuna basarak yaptıklarınızı kaydedecek ve tekrar sistem açılıĢına geri döneceksiniz Yaptığınız değiĢiklikleri kaydetmeden önce bir hata yapmadığınızdan emin olunuz. Kısa yolu F10’dur.
Exit Without Saving:
Yaptığınız değiĢiklikleri kaydetmeden yani bu değiĢiklikleri iĢleme sokmadan BIOS Setup’tan çıkmak için bu seçeneğin üzerine gelip Enter tuĢuna basın. Yine klavyede Y tuĢuna bastığınızda sistem açılıĢına geri dönecektir
Güncelleme (Update), internet yoluyla iĢletim sistemine ait en son güvenlik ve özellik güncelleĢtirmelerini alarak kiĢisel bilgisayarınızın ve yazılımınızın güncel kalmasına yardımcı olması iĢlemidir.
Her donanım birimi iĢletim sistemiyle tanıĢabilmek için bir kısım tanıtım dosyaları kullanır. Bu dosyalara sürücü (driver) dosyaları adı verilir.
Aygıt yöneticisi penceresinde bir aygıtın yanında sarı ünlem iĢareti varsa bu aygıt ile ilgili bir problem olduğunu belirtir. Ya yanlıĢ bir sürücü yüklüdür ya ilgili aygıt için herhangi bir sürücü yüklenmemiĢtir ya da sürücü düzgün bir Ģekilde yüklenmemiĢtir.
Aygıt yöneticisinde yeĢil renkli bir soru iĢareti “?” varsa bu aygıt için uyumlu bir sürücünün yüklü olduğunu ancak tüm iĢlevlerin kullanılamayabileceğini gösterir.
Kırmızı “X” devre dışı bir aygıtı gösterir. Devre dışı bir aygıt, fiziksel olarak bilgisayarda bulunup kaynakları tüketen ancak korumalı mod sürücüsü yüklü olmayan bir aygıttır.
KURULUM TİPLERİ
İlk kurma: Bir işletim sisteminin ilk defa bilgisayarımıza kurulması
durumudur. Bilgisayar içerisinde hiçbir iĢletim sisteminin bulunmadığı, mevcut
işletim sisteminin hasar görüp yeniden kurulması istenildiği veya mevcut
işletim sisteminin silinerek yenisinin yüklenilmesi istenilen durumlarında
gerçekleĢtirilen kurulum tipidir.
Yükseltme: Kullanılmakta olan bir işletim sisteminin üst versiyonlarından
birisinin yüklenilmesi istenildiğinde gerçekleĢtirilen kurulum türüdür.
Çift açılma: İki veya daha fazla işletim sisteminin aynı bilgisayara kurulması
istenilen durumlarda gerçekleştirilen kurulum tipidir.
İLK KURULUM
Bir işletim sisteminin ilk defa bilgisayara kurulmasıdır.
1.Bölümleme
2.Biçimlendirme
3.Kurulum Adımları
Bölümleme
İşletim sistemleri kurulurken sabit diskin daha verimli kullanımını sağlamak için
istenirse sabit disk bölümlendirilebilir veya bölümlendirmeden tamamı tek bir bölüm
şeklinde kullanılabilir.
Biçimlendirme
Yeni kurulacak sabit diskin bölümleme işleminden sonra içerisine veri kayıt
edilebilmesi için biçimlendirilmesi gerekir. Sabit diskler biçimlendirilmeden kullanılamaz.
Hem bölümleme hem biçimlendirme işlemleri sırasında sabit disklerde veri kaybına
neden olmamak için çok dikkatli olunmalıdır.
Komple bir diske veya herhangi bir disk bölümüne eğer biçimlendirme işlemi
uygulanırsa içerisinde kayıtlı verilerin tümü kaybolur.
Kurulum Adımları
Windows 7 Kurulumu Resimli Anlatım Adımları (Windows Kurulumu)
Şimdi bu adımları tek tek numaralandırıldığı biçimiyle inceleyelim ve tanıtmaya çalışalım.
1.ADIM: CD’ den Windows kurulumu yapıyorsanız bu ekranla karşılaşacaksınız. USB Flash diskle kurulumlarda bu ekranı görmeden bir sonraki adıma geçilir. Bu ekranda yapmanız gereken şey KLAVYE’ den herhangi bir tuşa basmak olacaktır.
2.ADIM: Bu ikinci adımda kısa bir yükleme işlemi gerçekleştirilir. Herhangi bir işlem yapmanıza gerek yoktur. Zaten 2-5 sn. sonra diğer adıma geçilir.
3.ADIM: Yine üçüncü adım kısa süre görüntülenir ve bu adımda herhangi bir tuşa basmanıza gerek yoktur.
4.ADIM: Dördüncü adımda yine önceki 3 adımdaki gibi kısa süreli bir geçiş olacaktır. Bu adımda ŞERİT soldan sağa doğru hareket eder ve 2-3 sn sonra 5.adıma geçer.
5.ADIM: Bu adımda dil ve klavye ayarlarını yapacağız. Fare aracılığı ile Yüklenecek Dil, Saat ve Para Birimi Biçimi ve Klavye ve Giriş yöntemlerini belirliyorsunuz. Buradaki diller DVD ‘nizin özelliğine göre farklılık gösterebilir. Benim Windows kurulumu ‘nu gerçekleştirdiğim DVD sadece Türkçe dil desteğine sahip. Q klavye de benim seçimim, isterseniz sizler F klavye kullanıyorsanız, seçiminizi değiştirebilirsiniz. Seçimlerinizi yaptıktan sonra kırmızı okla gösterilen “ileri” tuşuna tıklıyorsunuz.
6.ADIM: Altıncı adımda Windows kurulumu için size bazı seçenekler sunuluyor. Kurulumla bilgi edinmek istiyorsanız alt bölümdeki linke tıklayın. Ayrıca bir Windows 7 işletim sisteminizi herhangi bir nedenden dolayı ONARMAK istiyorsanız “Bilgisayarınızı Onarın” seçeneğini kullanabilirsiniz. Ancak biz burada temiz bir Windows kurulumu yani sıfırdan kurulum gerçekleştireceğimiz için kırmızı okla gösterilen “Şimdi Yükle” butonuna tıklıyoruz.
7.ADIM: Yedinci adım aslında her kurulum DVD’ sinde görüntülenmeyebilir. Eğer kurulum DVD’ niz benim kullandığım All In One adı verilen Tüm Windows 7 Versiyonlarının içinde bulunduğu bir DVD değil de tek bir versiyondan oluşuyorsa bu ekran görüntülenmez ve direk 8.adıma geçersiniz. Benim kullandığım DVD AIO olduğu için ben buradan versiyon seçimini Windows 7 Ultimate 32 Bit (x86) versiyonu seçiyorum ve “ileri” butonuna tıklıyorum.
8.ADIM: Sekizinci adımda “Microsoft Yazılım Lisans Koşulları” nı onaylamanız gerekiyor. Bunun için sol köşedeki işaretleme kutusunu işaretleyin ve “ileri” butonuna tıklayın.
9.ADIM: Dokuzuncu adım aslında önemli bir adımdır. Yükleme türünü seçmenizi isteyen bu ekran karşınıza 2 seçenek sunuyor. Birincisi “Yükselt” ikincisi ise “Özel (Gelişmiş)” seçeneğidir. Biz bu adımda “ÖZEL (GELİŞMİŞ)” seçeneğini seçeceğiz. Çünkü temiz kurulum, yani diski formatlayarak kurulum gerçekleştireceğiz. Eğer sizler daha önce XP gibi Vista gibi farklı bir işletim sistemine sahipseniz ve bu işletim sisteminizin ayarlarının korunarak yüklemeyi tamamlamak istiyorsanız “YÜKSELT” seçeneğini kullanabilirsiniz. Ancak benim önerim yedeklerinizi alıp sistemi temiz kurulumla tamamlamaktır. Bu adımda ben “ÖZEL (GELİŞMİŞ)” butonuna tıklıyor ve 10.adıma geçiyorum.
10.ADIM: Onuncu adımda yine 9.adım gibi Windows kurulumu ‘nda önemli bir adımdır. Burada diskinizi biçimlendirme (format), diskinizi 2 veya 3 parçaya bölme (fdisk) gibi işlemleri gerçekleştirebilirsiniz. Benim diskimin boyutu 100 GB. Ben bu diski 2’ ye bölmek istiyorum. Şimdi sırasıyla bu adımları inceleyelim. Öncelikle 100 GB ‘lık diskimizi seçiyoruz ve ardından “Sürücü Seçenekleri(Gelişmiş)” e tıklıyoruz.
11.ADIM: Bu kez yine aynı ekranda alt bölümde 6 komut belirir. Bu komutlar Sürücü Seçenekleri komutlarıdır. Bu adımda 10.adımdaki gibi yine Disk seçili iken en sağ bölümdeki “Yeni” butonuna tıklıyoruz.
12.ADIM: Onikinci adımda bir önceki adımdaki komutu uyguladıktan sonra karşınıza “Boyut” için bir metin kutusu belirecektir. Biz burada aslında ikiye ayıracağımız diskin ilk parçasının kaç MB’ dan oluşacağını belirleyeceğiz. Ancak bu adımda toplam disk boyutu yazıyor. Biz bunu bir sonraki adımda değiştireceğiz.
13.ADIM: Burada 50000 MB olarak belirlediğim alan aslında yaklaşık 50 GB ‘ dır. İkiye ayıracağım diskin ilk parçasını burada yazdıktan sonra kırmızı okla gösterildiği gibi “Uygula” butonuna tıklıyoruz.
14.ADIM: Karşımıza bu kez bir uyarı penceresi gelecektir. Bu uyarı penceresinde aslında Windows MBR adını verdiğimiz bir küçük alını oluşturacağını bize dolaylı yoldan anlatıyor. Diskimizi biz ikiye ayırmaya karar verdik ancak ekranda beliren “Windows, tüm windows özelliklerinin doğru çalışmasını sağlamak için sistem dosyaları için ek bölümler oluşturabilir” mesajıyla bize 100 MB’ lık küçük bir alanın daha oluşturulacağının haberi veriliyor. Burada bu uyarıya “Tamam” diyorsunuz.
15.ADIM: Ondördüncü adımda anlattığımız gibi diskimi ben 2 bölmek istedim, ancak 15.resimde dikkat ediyorsanız, disk 3 parçaya bölündü. Kırmızı halkalarla göstermeye çalıştığım bölüm sistem tarafından otomatik olarak oluşturulan MBR bölümüdür. Yani diskinizde sistemin başlangıç bilgilerinin bulunacağı bölümdür. Bu MBR bölümüne herhangi bir işlem yapmıyorsunuz. Ancak önceden oluşturduğumuz 50000 MB’ lik bölüm sadece Fdisk komutuyla bölüme ayrılmıştı aslında. Şimdi bu alanı Format komutu sayesinde biçimlendirmeniz gerekecek. Bunun için kırmızı oktaki gibi diski seçin ve “Biçimlendir” butonuna tıklayın.
16.ADIM: Windows bu kez biçimlendirme yapmadan önce sizi son kez uyarıyor. Biçimlendirme işleminden sonra tüm verilerinizin kaybolacağını, daha önceki sistem dosyaları vb. dosyalarının silineceği uyarısı yapılıyor. Burada da “Tamam” butonuna tıklayıp biçimlendirmeyi başlatıyorsunuz.
17.ADIM: Onyedinci adımda da yine 11.Adımda olduğu gibi ilk bölümden kalan miktarında bölünmesi gerekiyor. İlk bölüm olan 50000 MB’ dan geriye kalan 51.2 GB alanın tekrar parçalamak da isteyebilirsiniz. Ancak biz kalanın tümünün tek bir parçada barındırılmasını istiyoruz. Bunun için 3.bölüm seçiyor ve yine “Yeni” komutunu uyguluyoruz.
18.ADIM: Bu adımdada kalan miktarın tümünü metin alanına giriyoruz ve “Uygula” butonuna tıklıyoruz. Böylece 2. disk bölümü de oluşturulmuş oldu.
19.ADIM: Gelelim ondokuzuncu adıma. Bu adım artık disk seçeneklerindeki son adımımız. Burada Windows’ un hangi diske kurulacağını belirliyoruz. Bunun için genellikle bizler C: sürücüsüne Windows kurulumu ‘nu gerçekleştiririz. Bunun için 2.sıradaki diskimiz C: diskidir. Çünkü ilk sıradaki disk MBR bilgisinin bulunduğu sadece 100 MB’ lık bir alandan ibaret olan bölümdür. Buraya hiçbirşey kuramazsınız. İkinci sıradaki diski seçiyor ve “ileri” komutunu uyguluyoruz.
20.ADIM: Bu adımda herhangi bir işlem yapmıyorsunuz. Dosyalar seçtiğiniz diskin ilk bölümüne kurulmaya başladı bile.
21.ADIM: Yirmibirinci adımda yine dosyalar diskimize kaydediliyor. Özelliklerden sonra “Güncelleştirmeler yükleniyor” adımı da tamamlandıktan sonra bilgisayar yeniden başlatılacaktır.
22.ADIM: Bir önceki 21.adımda da belirttiğimiz gibi diske kopyalama işlemi “Güncelleştirmeler yükleniyor” adımını da geçtikten sonra yeniden başlatılması gerekiyor. Burada bilgisayarımız 10 sn içinde yeniden başlatılacaktır. Beklemek istemiyorsanız, herhangi bir tuşa basabilirsiniz.
23.ADIM: Bilgisayar yeniden açıldığında bizi bu ekran karşılıyor, herhangi bir işlem yapmıyor bekliyoruz.
24.ADIM: Bu ekranda da herhangi bir işlem yapmıyorsunuz. Zaten bu görüntüler çok kısa süreli olarak ekranda görünürler.
25.ADIM: Yirmibeşinci adımda bu kez bilgisayar yeniden başlatılmadan önceki dosyaların diske kopyalandığı ve Windows kurulumu ‘nun devam ettiği bölüme tekrar dönüyoruz. Bu adımda bilgisayar önceki 4 bölümü tamamlamıştı. Şimdi ise “Yükleme Tamamlanıyor…” adımını da geçmek için bir süre işleme devam ediyor. Herhangi bir işlem yapmadan bekliyoruz.
26.ADIM: Bu kez farklı bir siyah ekranda “Kurulum bilgisayarınızı ilk kullanım için hazırlıyor” mesajı ile kısa bir süre bu ekran görüntülenecektir.
27.ADIM: Ardından yine “Kurulum video performansını denetliyor” ekranı kısa bir süre görüntülenecektir. Bu adımlarda herhangi bir işlem yapmıyorsunuz.
28.ADIM: Yirmisekizinci adımda Windows kurulumu (Windows 7 kurulumu resimli anlatım) bir kullanıcı adı ve bir bilgisayar adı belirlemeniz gerekiyor. Ancak kullanıcı adı ve bilgisayar adı birbirinden farklı olması gerekiyor. Ben bu adımda gerekli girişleri yaptıktan sonra “ileri” butonuna tıklıyorum.
29.ADIM: Bu adımda da yine parola belirleyebilirsiniz. İsterseniz giriş yapmayıp Windows kurulumu bittikten sonra da yapabilirsiniz. Ben parola belirledim. Ayrıca parolayı hatırlamadığınız durumda bir ipucu girişini de buradaki metin kutusuna yazıp belirleyebilirsiniz.
30.ADIM: Otuzuncu adımda Microsoft tarafından size verilen lisans key ya da ürün anahtarı ismini verdiğimiz 25 basamaklı rakamlar ve harflerden oluşan kelime dizisini giriyorsunuz. Ayrıca çevrimiçi olduğunda otomatik olarak etkileştirmek için işaretleme kutusunu işaretlemeyi unutmayınız.
31.ADIM: Wind
ows Kurulumu ‘nun bu adımda güncelleştirmelerin otomatik yapılıp yapılmaması için gerekli kişisel ayarınızı yapıyorsunuz. Güncelleştirmelerin açık olması sizin yararınıza olur. Güncelleştirmeleri almayan işletim sistemleri güvenli olmayabilir. Bu nedenle ben “Önerilen Ayarları kullan” seçeneğini seçiyorum.
32.ADIM: Otuz ikinci adımda saat ve tarih ayarlarını yapıyorsunuz. BIOS ayarlarınız eğer düzgün ise buradaki tarih ve saatiniz doğru bir şekilde görüntülenir. Eğer herhangi bir problem yoksa “ileri” butonuna tıklıyor bir sonraki adıma geçiyoruz.
33.ADIM: Otuzüçüncü adımda ağ ayarlarını yapıyoruz. Windows ağ kartınız tanımlandığı için size bir ağ kurulumu öneriyor. Ben burada Ev ağını seçiyor ve işleme devam ediyorum. Buradaki adımları zaten Windows 7 kurulumu resimli anlatım adımları dolayısıyla windows kurulumunu tamamlandıktan sonra istediğiniz zaman değiştirebilirsiniz.
34.ADIM: Bu adımda bilgisayar kısa süre için ağ ayarlarınızı yapıyor. Herhangi bir müdahale yapmıyorsunuz.
35.a. ADIM: Bu bölümde eğer bir parola girmişseniz karşınıza parola giriş ekranı gelecektir. Eğer parola belirlememişseniz bu bölümü görmez bir sonraki bölüme geçersiniz.
35. ADIM: Windows 7 kurulumu resimli anlatım adımlarının artık sonuna geliyoruz. “Windows ayarlarınızı sonlandırıyor” mesajı verilen bu ekran 2-5 sn. gibi kısa süre görüntülenir. Herhangi bir işlem yapmıyor bir sonraki adımı bekliyoruz.
36.ADIM: Bu adımda yine çok kısa süre ekran ekranda görüntülenir.
37.ADIM: Windows Kurulumu artık tamamlandı ve masaüstü ilk kez görüntüleneceği için bazı ayarlar yapılması gerekiyor. Bu ekranda 5-10 sn. bilgisayarınız masaüstünüzü hazırlayacaktır. Herhangi bir işlem yapmıyor bekliyorsunuz.
38.ADIM: Ve karşınızda Windows 7 Ultimate masaütü. Windows Kurulumu bu adımda artık tamamiyle sona erdi. Masaüstünü gördüğünüz anda artık orjinal aygıt sürücülerinin, yardımcı programların vb. kurulumların yapılabileceği anlamına geliyor. Ancak işletim sistemi kurulumu bu ibaret. Bundan sonrası tamamen sizin ihtiyaçlarınıza göre değişebilir.
Auslogics Disk Defrag
Smart Defrag
Defraggler
CCleaner
Wise Disk Cleaner
TEKNOMATİK 